کد مطلب:32287 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:14

گنجینه پرسمان » اعتقادات

انسان به سبب افعال خلاف غير اراديش در خواب مؤاخذه نميشود. ولي آيا شيطان كه اقدام به فريب انسانها در خواب ميكند مورد كيفر و عذاب واقع ميشود؟

بر اساس آنچه از آيات و روايات استفاده ميشود، دامنه فعاليّت شيطان در انسانها بسيار وسيع بوده به گونهاي كه حتي در خواب نيز ممكن است آنان را مورد القاءات و وسوسههاي خويش قرار دهد. به اين معنا كه از طريق نفس اماره انساني، الهامات و وسوسههاي خويش را در افكار و ذهنيت انسان وارد ميكند. در حديثي از پيامبر(ص) نقل شده است كه فرمود:

»فَاِنَّ الشَّيْطانَ يَجْري فِي بَني ادَمَ مَجْري الدَّمِ«

{P - كنزالاعمال، ج 5، ص 323. P}

همانا شيطان همانند خون در بدن انسانها جريان دارد

بنابراين ميدان تاخت و تاز شيطان وسيع بوده و آدمي بايد در تمامي لحظات به خداوند پناه ببرد چنانكه در دعاها ميخوانيم: »اِلهي لا تَكِلْنِي اِلي نَفْسي طَرْفَةَ عَيْنٍ اَبَداً«

از طرفي انسانها به سبب اعمال خوب يا بدي كه در عالم خواب انجام ميدهند، مورد ثواب يا عقاب نيستند اما شياطين به سبب القاءات و وسوسههاي خويش، به نفس انساني كه قبل از تزكيه شدن، زمينه پذيرش معاصي را دارد نفوذ پيدا ميكنند (زيرا ملكات نفساني اعم از ملكان حسنه و نيكو يا ملكات رذيله و زشت، به وسيله تحريك ملائكه يا شياطين فعال ميشوند) و بدين وسيله زمينه گمراهي انسانها را فراهم ميكنند. از اين رو مورد مؤاخذه و عذاب الهي قرار خواهند گرفت.

نكته مهمي كه در پايان، تذكراتش لازم است آن است كه تسلط و نفوذ شيطان در انسان به حدي نيست كه مانع اراده و اختيار انسان شود. چون در برابر الهامات شيطاني، الهامات رحماني نيز قرار دارد كه وجدان و فطرت انساني بدان حكم ميكند و انسان در بين اين دو نوع الهامات ميتواند هر يك را اراده كرده برگزيند. حدّ تسلط شيطان بر انسان تنها به صورت زينت دادن اعمال زشت و دعوت كردن به سوي آن است و بيشتر از آن كاري از او ساخته نيست. چنانكه در روز قيامت شيطان در پاسخ كساني كه او را سبب گمراهي خويش دانستهاند، ميگويد:

»خداوند به شما نويد وعده حق داد؛ من هم وعده دادم. وعده الهي راست بود در حالي كه من وعده خلاف به شما دادم. من كه بر شما مسلط نبودم - به زور شما را به جايي نكشناندم - من شما را فرا خواندم و شما به سرعت آن را پذيرفتيد. پس مرا ملامت و سرزنش نكنيد. بلكه خودتان را سرزنش كنيد...«

{P - ابراهيم، 22. P}

به اميد آن كه همگي ما از شرّ نفس اماره و شياطين جني و انسي به خداوند پناه برده و در پرتو عنايات حق تعالي از الهامات رحماني برخوردار گرديم.